Η Προϊστορία της Φωτογραφίας Περίοδος 1400 – 1500


Την 15 Απριλίου 1452 γεννήθηκε στο Βίντσι της Ιταλίας ο Λεονάρντο ντι σερ Πιέρο ντα Βίντσι (Leonardo di ser Piero da Vinci). Καρπός του έρωτα, του συμβολαιογράφου, Πιέρο ντα Βίντσι και της υπηρέτριας Κατερίνας. Ανατράφηκε στην Φλωρεντία από τον πατέρα του Πιέρο. Ήδη από νεαρή ηλικία αναδεικνύεται ως καλλιτεχνικό ταλέντο. 
Leonardo da Vinci
Leonardo da Vinci

Το 1472 γίνεται μέλος της συντεχνίας των ζωγράφων της Φλωρεντίας και αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητος ζωγράφος με το όνομα Λεονάρντο ντα Βίντσι (Leonardo da Vinci).
Το 1482 θα μεταφερθεί στο Μιλάνο (Milano - Milan) όπου θα εργασθεί ως σύμβουλος αρχιτέκτονας στον καθεδρικό ναό του Μιλάνου.
Ludovico Maria Sforza
Ludovico Maria Sforza

Παράλληλα εργαζόταν ως μηχανικός, ζωγράφος και γλύπτης στην αυλή του ηγεμόνα του Μιλάνου Λουδοβίκο Μαρία Σφόρτσα (Ludovico Maria Sforza). 
Κατά παραγγελία του Σφόρτσα την περίοδο 1495 – 1498 θα ζωγραφίσει το διάσημο έργο του ‘Μυστικό Δείπνο’ στο μοναστήρι της Σάντα Μαρία ντελλε Γκράτσιε (Santa Maria delle Grazie). 
Μυστικός Δείπνος
Μυστικός Δείπνος

Την περίοδο 1483 – 1508 κατόπιν παραγγελίας της Αδελφότητας της Άμωμης Σύλληψης του Μιλάνου θα ζωγραφίσει το επόμενο διάσημο έργο του ‘Παναγία των Βράχων’ για το παρεκκλήσιο της Αδελφότητας San Francesco Grande στο Μιλάνο. 
Παναγία των Βράχων
Παναγία των Βράχων

Την ίδια περίοδο ο Λεονάρντο έχει επιδείξει σπουδαίο έργο σε μελέτες ανατομίας και μηχανικής.

Ο Λεονάρντο μετά την ήττα του Λουδοβίκου Σφόρτσα, το 1499 θα δουλέψει στην αυλή του κατακτητή του Μιλάνου, βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΒ (Louis XII of France). 
Λουδοβίκος ΙΒ
Λουδοβίκος ΙΒ

Το ίδιο έτος μεταφέρεται στην Βενετία.
Το 1500 επιστρέφει στην Φλωρεντία όπου θα διανύσει την πιο παραγωγική του περίοδο ως ζωγράφος.
Το 1502 ταξιδεύει και σχεδιάζει χάρτες για τις εκστρατείες του Καίσαρα Βοργία (Cesare Borgia). Θα δουλέψει μαζί του και με τις ιδιότητες του μηχανικού και αρχιτέκτονα. 
Cesare Borgia
Cesare Borgia

Το 1503 επιστρέφει ξανά στην Φλωρεντία όπου κατά παραγγελία του πλούσιου εμπόρου μεταξιού, Φραντσέσκο ντελ Τζοκόντο, θα ξεκινήσει το πορτραίτο της συζύγου του Μόνα Λίζα Γκεραρντίνι. Το έργο θα μείνει ατελείωτο λόγο των μετακινήσεων του καλλιτέχνη. 
Στο ίδιο χρονικό διάστημα θα ξεκινήσει την αριστουργηματική τοιχογραφία ‘Η Μάχη του Ανγκιάρι’ που θα κοσμούσε την αίθουσα συνεδριάσεων του Παλάτσο Βέκιο (Palazzo Vecchio).
Την περίοδο 1508 – 1512 θα δουλέψει στο Μιλάνο για τον Γάλλο κυβερνήτη της πόλης, Σαρλ ντ’ Αμπουάζ (Charles d' Amboise).
Σαρλ ντ' Αμπουαζ
Σαρλ ντ' Αμπουαζ
 Υποβάλει σχέδια για το μνημείο του κοντοτιέρο (Condottiero), Τζιάν Τζάκομο Τριβούλτσιο (Gian Giacomo Trivulzio).

Δέχεται πολλές άλλες παραγγελίες. Συνεχίζει τις μελέτες του στην ανατομεία.
Το 1511, μετά τον θάνατο του Σαρλ ντ’ Αμπουάζ και την εκδίωξη των Γάλλων από το Μιλάνο θα μεταφερθεί στην Ρώμη καλεσμένος του αδελφού του μετ’ έπειτα Πάπα Λέοντα Ι’ (Pope Leo X), Τζουλιάνο των Μεδίκων. Στην Παπική αυλή θα συνεχίσει τις μελέτες του, θα προσθέσει νέες εφευρέσεις στο ενεργητικό του και θα σχεδιάσει το έργο της αποξήρανσης των ελών στο Ποντίνη της Ρώμης. 
Φραγκίσκος Α'
Φραγκίσκος Α'

Το 1516, μετά τον θάνατο του Τζουλιάνο θα μεταφερθεί στην Γαλλία κατόπιν πρόσκλησης του Βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκου Α’ (Francis I of France). Εργάζεται ως ζωγράφος της Αυλής. Ασχολείται με αρχιτεκτονικά και αρδευτικά σχέδια και συνεχίζει τα πειράματά του.





Σημειώσεις του Λεονάρντο
Σημειώσεις του Λεονάρντο

Την περίοδο 1478 - 1519 θα συγγράψει 1.119 φύλλα χαρτιού με σχέδια και αναφορές σε θέματα μηχανικής και ανατομίας, υδραυλικών συστημάτων, υδραυλικές αντλίες, όπλα, πολεμικές μηχανές, αλεξίπτωτα, μουσικά όργανα, βοτανική, ζωγραφική, μαθηματικά, φιλοσοφικούς διαλογισμούς και διάφορες εφευρέσεις. Στην πραγματικότητα αποτελούσαν περιγραφές με σχέδια και προσχέδια, κάτι χαρακτηριστικό για την εποχή όπου τα κείμενα σπανίζουν.
Μετ' έπειτα Απεικόνιση της προτάσεως του Λεονάρντο
Μετ' έπειτα Απεικόνιση

Μεταξύ των παραπάνω παρουσιάζει σε σκίτσα και αναλύει τον σκοτεινό θάλαμο (Camera Obscura). Τον προτείνει σε ζωγράφους για την μελέτη της προοπτικής.
Ο Λεονάρντο ως ανατόμος συγχρόνως και μηχανικός, συγκρίνει και αναλύει με σκίτσα την λειτουργία του οφθαλμού με αυτήν του Σκοτεινού Θαλάμου.
Η κόρη του οφθαλμού όπως και η οπή του σκοτεινού θαλάμου, επιτρέπει στο φως να εισχωρήσει έτσι ώστε να απεικονίσει έγχρωμα την εξωτερική εικόνα αντεστραμμένη. Η διαφορά είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος με πολύπλοκες διαδικασίες αντιλαμβάνεται την εικόνα με τον σωστό προσανατολισμό. Την αυτήν διόρθωση καλείτε να εφαρμόσει ο ζωγράφος με τα πινέλα του.
Για πρώτη φορά έχουμε τα σχέδια και την κατασκευή των πρώτων μεταφερόμενων Σκοτεινών Θαλάμων, κυρίως για την χρήση και μελέτη της προοπτικής και της άμεσης ζωγραφικής απεικόνισης τοπίων και μνημείων.
Η διάδοση των ιδεών αυτών, όπως και του σκοτεινού θαλάμου, θα λάβει δράσει διά λεκτικής επαφής ανάμεσα στους φίλους του Λεονάρντο και τους φίλους αυτών. Τα χειρόγραφα θα παραμείνουν στην σκοτεινή φύλαξη του Λεονάρντο και πέραν της απεβίωσής του.

Cloux
Cloux

Ο θάνατος θα συναντήσει τον Λεονάρντο, στις 2 Μαΐου 1519 στην κατοικία του στην Γαλλία, στον μικρό πύργο Κλου (Cloux), 500 μέτρα από τον βασιλικό πύργο του Αμπουάζ (Amboise), όπου διέμεινε τα 3 τελευταία χρόνια της ζωής του. Η ταφή του έγινε στην εκκλησία Sainte Florentine του Αμπουάζ.
Στην εκκλησία σώζεται η παρακάτω επιγραφή:

‘Στην αυλή αυτής της εκκλησίας ετάφη ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ευγενής από το Μιλάνο, μηχανικός και αρχιτέκτονας του βασιλιά, ειδήμων της μηχανικής και κατά το παρελθόν επίσημος ζωγράφος του δούκα του Μιλάνου’.
 Codex Atlanticus
Codex Atlanticus

Κληρονόμοι του Λεονάρντο θα ανακαλύψουν τα χειρόγραφα σε μία κρύπτη.
Μοναχοί ειδικοί στην αποκατάσταση αρχαίων βιβλίων και δεκάδες μαθητές αναλαμβάνουν να αποκωδικοποιήσουν τα χειρόγραφα και να συντάξουν το βιβλίο ‘Codex Atlanticus’ (Atlantic Codex). Σήμερα φυλάσσεται στο Biblioteca Ambrosiana στο Μιλάνο.


Το έργο του, ανεκτίμητης αξίας, πορτραίτο της Μόνα Λίζα παρέμεινε στην ιδιοκτησία του βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκου Α’. 
Mona Lisa

Σήμερα εκθέτετε και φυλάσσεται στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.

Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι έμεινε στην ιστορία ως: αρχιτέκτονας, ζωγράφος, γλύπτης, μουσικός, εφευρέτης, μηχανικός, ανατόμος, γεωμέτρης, επιστήμονας και γιατρός που έζησε την περίοδο της Αναγέννησης.

Θεωρείται αρχετυπική μορφή του Αναγεννησιακού Ουμανιστή και μια ιδιοφυής προσωπικότητα.


Mimis Nena



Στην ενότητα‘Η Έκφραση’ αναφερόμαστε σε σκέψεις και ιδέες που επηρέασαν το φωτογραφικό μέσο και την έκφραση της φωτογραφίας. Οι αναφορές δεν σηματοδοτούν οπωσδήποτε παραδείγματα προς αντιγραφή.
Δεν αντιγράφουμε παρά μόνο ως άσκηση.
Συμβουλευόμαστε την εμπειρία του χρόνου.

Φωτογραφία είναι το μάτι του φωτογράφου, η ενστικτώδης σύλληψη του χρόνου. Το ένστικτο μιας στιγμής, όπου η φωτογραφία εγκλωβίζει το αντικείμενο, για να μεταφέρει στον θεατή το υποκείμενο, μια νέα πραγματικότητα.
Ο φωτογράφος βυθίζεται στην νέα πραγματικότητα για να συναντήσει το φανταστικό (εικαστικό).
Φιλοσοφικές απόψεις και ατέλειωτες συζητήσεις. Απόψεις και εκφράσεις, μέσα από την πνευματική ενέργεια των δημιουργών, τις γνώσεις τους, που απέκτησαν από την συνεχή άσκηση και παιδεία, από την συσσωρευμένη, μέσα τους, ιστορική και κοινωνική συνείδηση.
Η τέχνη της φωτογραφίας υπακούει σε περιορισμούς, προσπαθεί, πειραματίζεται, κάνει λάθος, επιμένει, αξιοποιώντας το φως, αναλογικά ή ψηφιακά. Η Θεωρία δεν προηγείται της πρακτικής... η θεωρία δημιουργείται από την πρακτική.
Δημιουργικότητα στη φωτογραφία είναι η εκγύμναση και όξυνση του οπτικού μας αισθητηρίου, η διαρκής καλλιέργεια και ευαισθητοποίηση της ματιάς μας.
Η φωτογραφία δεν είναι κάτι το δεδομένο. Είναι συνεχής διαπραγμάτευση ανάμεσα στον φωτογράφο και το μέσο του, ανάμεσα στο εφικτό και το ανέφικτο.

Φωτογραφία είναι η γυμνή ψυχή με την ειλικρίνεια της αυθόρμητης σκέψης.

Ο φωτογράφος γίνεται καλλιτέχνης όταν απαλλάσσεται από τις έτοιμες ιδέες και επεξεργάζεται την δική του, δομημένη άποψη για τις εικόνες. Ζει έναν δυσνόητο, ως επί το πλείστον, παρόν, που πολλά χρόνια αργότερα, θα εμφανίζεται ως ένα διακοσμημένο όνειρο.
Απόψεις που σήμερα είναι γενικά αποδεκτές, κάποτε ήταν εκκεντρικές.
Η φωτογραφία εξελίσσεται σε έργο τέχνης όταν το θέμα της συνυπάρχει αρμονικά με την φόρμα, με ένα στυλ, με τα χρώματα με έναν εμφανή αισθησιασμό.

Η ουσία μίας εικόνας, δεν περικλείεται από μία υπερβατική ιδέα που χαρακτηρίζει την εικόνα, αλλά ενσαρκώνεται στη σειρά των εικονικών της εκδοχών.
Η Φωτογραφία ως σύνθετη τέχνη διεγείρει, όταν αποδεσμεύεται από το θέμα. Όταν η φωτογραφική ματιά υπερίπταται των χρόνο-τοπογραφικών περιορισμών του θέματος. Υπερίπταται πέρα από συγκεκριμένες - ακριβείς συντεταγμένες.