Ναι… είμαστε στον 18ο αιώνα
Οι παρατηρήσεις των προηγούμενων 200ων, ετών 16ου και 17ου αιώνα, για τον Σκοτεινό Θάλαμο και την χρήση του ήταν καταιγιστικές.
Νέοι φακοί δίνουν καθαρό είδωλο ή εντυπωσιακά καθαρό, για την εποχή, όπως θα το λέγαμε σήμερα.
Ο όγκος του Σκοτεινού θαλάμου έγινε μικρότερος.
Έγινε Σκοτεινό Κουτί.
Έγινε εύχρηστο εργαλείο για τους επιστήμονες που χρειάζονται παρατήρηση, Αστρολόγους, Αστρονόμους, Γεωγράφους.
Το σκίτσο και η ζωγραφική απέκτησαν ένα χρήσιμο εργαλείο φωτο-ζωγραφικής αποτύπωσης. Σαφώς όποιος διαθέτει το Σκοτεινό Κουτί δεν είναι απαραίτητα ζωγράφος. Όπως θα λέγαμε, ότι όποιος διαθέτει πινέλα μπορεί να ζωγραφίσει. Όχι δεν μπορούν όλοι. Ο Σκοτεινός Θάλαμος είναι εργαλείο ζωγραφικής στα χέρια ενός ανθρώπου με γνώση και ευαισθησία στην ζωγραφική.
Είναι εκπληκτικό βοήθημα για την παρατήρηση των ουράνιων σωμάτων, σε ανθρώπους που γνωρίζουν για την κίνηση των ουράνιων σωμάτων.
Σημαντική και εντυπωσιακή ήταν η χρήση από τους περιηγητές. Οι περιηγητές δεν ήταν τουρίστες ή να το πούμε καλύτερα δεν ήταν απλοί τουρίστες. Ταξίδευαν, σε κλασική διαδρομή, από την Βόρειο Ευρώπη στην Νότια Ευρώπη, την Βόρειο Αφρική, την Μικρά Ασία, Επέστρεφαν στην Ευρώπη και στο βασίλειό τους για να παραδώσουν σε γραπτά κείμενα τις περιγραφές τους για το τι είδαν και άκουσαν.
Τώρα, το τι είδαν, μπορούσαν να το περιγράψουν με φωτοζωγραφική αποτύπωση χρησιμοποιώντας το μικρό και εύχρηστο πλέον Σκοτεινό Κουτί. Κάτι σαν εμάς με τα πολλά κλικ κλικ του υποδευτερολέπτου. Οι περιηγητές χρειαζόντουσαν πολλές ώρες και ζωγραφικές ικανότητες για, μόνο, ένα κλικ. Το είχαν όμως και το διέδιδαν…
Εξίσου σημαντική ήταν η συμμετοχή του Σκοτεινού Θαλάμου στην διασκέδαση.
Η Μαγική Λατέρνα (Magic Latern), μία ιδέα που αναπτύχθηκε τον προηγούμενο αιώνα, τώρα διασκεδάζει μικρούς και μεγάλους. Μπορεί, και το κάνει, να εκπαιδεύει μικρούς και μεγάλους με την δύναμη της εικόνας.
Η ικανότητα της Μαγικής Λατέρνας να αλλάζει την εικόνα που παρουσιάζει στον θεατή, η συνεχιζόμενη κίνηση της εικόνας, μας παραπέμπει στον μετέπειτα κινηματογράφο ή στην ιδέα που έφερε τον κινηματογράφο.
Βοήθησε ανατόμους ιατρούς να παρατηρήσουν την λειτουργία του οφθαλμού.
Όλα είναι πολύ καλά για τον Σκοτεινό Θάλαμο.
Έγινε μικρός και ευχάριστος.
Έφερε την επανάσταση της Οπτικής. Την Φυσική Οπτική, την Τεχνική Οπτική, την Σκηνοθετημένη Οπτική, την Χαρά για την Οπτική.
Τον 18ο αιώνα έχουμε κόσμο ικανοποιημένο από τον Σκοτεινό Θάλαμο.
Ανθρώπους που είναι πεπεισμένοι ότι ο φάκελος Σκοτεινός Θάλαμος έκλεισε.
Ότι μπορούσαν να μάθουν για την χρήση του το έμαθαν και το χρησιμοποιούσαν.
Ή υπήρχαν άνθρωποι που, απλά, το διασκέδαζαν…
Ή υπήρχαν κάποιοι, που δεν ασχολήθηκαν με την εξέλιξη του Σκοτεινού θαλάμου αλλά με τη χρήση του και το φαινόμενο που συμβαίνει στα άλατα του αργύρου, να μαυρίζουν όταν εκτεθούν στις ακτίνες του ήλιου.
Διαφορετικό αλλά η εξέλιξη ήταν διασκεδάζουμε.
Ο γεννημένος το 1713, φυσικός, μαθηματικός και μηχανικός της οπτικής, Georg Brandner, κατάφερε να σχεδιάσει Τηλεσκοπικό Καθρέπτη. Ένα Σκοτεινό Θάλαμο, με καθρέπτη και με τον φακό τοποθετημένο σε πλαίσια το ένα μέσα στο άλλο έτσι ώστε να αλλάζει την εστιακή απόσταση. Κάτι σαν τον τηλεφακό.
Μεταξύ άλλων είχε κατασκευάσει μικροσκόπια και γυάλινους χάρακες υψηλής ανάλυσης.
Το 1776 κατασκεύασε ένα τηλεσκόπιο με ένα χάρτη του έναστρου ουρανού που το ονόμασε ’Αλεξιπτωτιστής’.
Το 1778 εφηύρε το Τηλεμετρικό Σύμπτωμα, μια συσκευή που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση αποστάσεων μεταξύ απομακρυσμένων αντικειμένων. Σαν το Ταχύμετρο αργότερα, και το Sextant, γωνιόμετρο, σαν το σημερινό θεοδόλιχο.
Αν υπάρχει διάθεση για διασκέδαση, μπορούμε να διασκεδάσουμε και με τον τρόμο. Είτε τρομάζοντας τους άλλους, είτε επειδή μας τρομάζουν.
Το 1763 στην Λιέγη γεννήθηκε ο Βέλγος φυσικός, ζωγράφος και λάτρης του Αερόστατου κατά τα πρώτα χρόνια της αεροναυπηγικής, Ετιέν Γκασπάρ Ρομπέρ (Étienne-Gaspard Robert). Περισσότερο γνωστός με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο ‘Ρόμπερτσον’.
Ο Ρόμπερτσον θωρείτε ο πρώτος που παρουσίασε μια παράσταση τρόμου χρησιμοποιώντας τη Μαγική Λατέρνα περίπου στα τέλη του 18ου αιώνα.
Αρχικά είχε επιλέξει ένα εγκαταλελειμμένο μοναστήρι στο Παρίσι ως θεατρικό χώρο. Εκεί ανάμεσα σε πέτρινους τοίχους, τάφους και σκοτάδι δίνει, με πρωτοφανή τρόπο, μία παράσταση φαντασμάτων. Η επιτυχία του ήταν στο ότι τα φαντάσματα ήταν άυλα και στο ότι οι θεατές πλήρωναν για να τα δουν...
Ανάμεσα στον Μαγικό προβολέα με τις διαφάνειες και τους θεατές υπήρχε μία ημιδιαφανή επιφάνια όπου γινόταν η προβολή ενώ συγχρόνως έκρυβε το προβολέα από τους θεατές.
Χρησιμοποίησε έναν ή περισσότερους προβολείς, ένα σύστημα με ράγες για την κίνηση του προβολέα, ένα σύστημα με ζωγραφισμένο γυαλί για πολλαπλά είδωλα και καπνό για την αλλοίωση της εικόνας.
Το αποτέλεσμα ήταν να πάρει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1799, ονομάζοντας την τεχνική του ‘Φαντοσκόπιο’ (Phantascope) ενώ την παράσταση την ονόμαζαν ‘Φαντασμαγορία’ (Phantasmagoria).
Την 12η Μάϊου του 1687, γεννήθηκε στην Γερμανία ο Γιατρός, Χημικός, Φιλόσοφος, Θεολόγος και Καθηγητής Ανατομίας Γιοχάν Χάινριχ Σούλτσε (Johann Heinrich Schulze).
Το 1717 σε ηλικία 30 ετών πειραματίστηκε με το χλωριούχο και νιτρικό άργυρο και πως αυτός μαυρίζει όταν εκτεθεί στον ήλιο.
Παρατήρησε ότι αν σε μία επιφάνεια στρωθεί ένα μίγμα κιμωλίας, νιτρικού οξέος και όποιου αργύρου, τότε η επιφάνεια θα μαυρίσει αντανακλώντας λιγότερο φως.
Κατάφερε να πετύχει αποτύπωση σε χαρτί ευαισθητοποιημένο στο φως με επίστρωση από άλατα αργύρου.
Σε μία επίδειξή του χρησιμοποίησε διαφανή μπουκάλια επιστρωμένα με μείγμα κιμωλίας, νιτρικού οξέος και νιτρικό άργυρο. Στην εξωτερική επιφάνειά κόλλαγε ένα χαρτί με διάτρητα γράμματα και σχήματα.
Όταν αφαιρούσε το χαρτί, τα γράμματα και τα σχήματα εμφανίζονταν στην επιφάνεια του μπουκαλιού.
Εκπληκτικό για τους θεατές. Αλλά το μπουκάλι συνέχιζε να μαυρίζει. Το άλλαζε και συνέχιζε με νέο διάτρητο χαρτί, και να πάλι τα σχέδια στο μπουκάλι, και πάλι και πάλι έως ότου όλοι ήταν ενθουσιασμένοι.
Θεωρείτε ο πρώτος που έκανε αποτύπωση σε φωτοευαίσθητη επιφάνεια, 80 χρόνια μετά την άτυχη απόρριψη από την επιστημονική κοινότητα, για το ίδιο επίτευγμα, του Ιταλού Angelo Sala (1576 - 1637).
Ίσως οι Γερμανοί να αρέσκονται στο, να αποκαλούν το Σούλτσε ως εφευρέτη της φωτογραφίας αλλά δυστυχώς κάτι έλειπε.
Ο Σούλτσε δεν κατάφερε να σταθεροποιήσει το μαύρισμα. Ίσως και να μη το σκέφθηκε ότι θα μπορούσε. Εξέλιξε όμως το χημικό, στο συνδυασμό, του φωτοχημικού φαινομένου που θα χρειαστεί η φωτογραφία 118 χρόνια αργότερα.
Με τις ολιγόλεπτες ετικέτες του Σούλτσε, στα μπουκάλια και με τις εναλλασσόμενες εικόνες στις διάφορες εφαρμογές της Μαγικής Λατέρνας, ο κόσμος διασκέδαζε και όλα έδειχναν ότι η οπτική ή καλύτερα η τεχνική οπτική έφθασε στην κορυφή της.
Η κορυφή δεν έχει τέλος. Την φτάνεις, επαναπαύεσαι και ανακαλύπτεις μία άλλη, ψηλότερη. Και θες να την ανέβεις. Να σκαρφαλώσεις.
Ευτυχώς το σκαρφάλωμα είναι ευχάριστο σε αυτούς που αρέσκονται να σκαρφαλώνουν.
Περίπου το 1796 με 1798, στο Μόναχο, ο Άλοϋς Ζένεφελντερ (Alois Senefelder) έδωσε λύση σε ένα δικό του πρόβλημα, δίχως να αντιληφθεί ότι άναβε μία νέα δάδα στο φως του κόσμου.
Ο γερμανικής καταγωγής, γεννημένος στην Πράγα, θεατρικός συγγραφέας και μουσικός Άλοϋς Ζενεφέλντερ ζητούσε από τις πνευματικές του ικανότητες να επινοήσουν μία μέθοδο φθηνής εκτύπωσης για τα έργα του. Και την βρήκε.
Στηρίχθηκε στο δεδομένο ότι το λίπος με το νερό δεν αναμιγνύονται, οπότε επινόησε την Λιθογραφία.
Ο Ζενεφέλντερ δεν στάθηκε μόνο στην σχεδιαστική έως και ζωγραφική ικανότητα της Λιθογραφίας. Ήθελε να μεταφέρει στην λιθογραφική του πλάκα την αποτύπωση πλήρους αναλογιών ενός τοπίου, ζώου ή ανθρώπου ή ότι ήταν αυτό που θα έπρεπε να φανεί στην εκτύπωση.
Μία στροφή πριν την τελική ευθεία.
Μία σκέψη του ήταν να αναθέσει στον Γάλλο εφευρέτη Ζοζέφ Νισεφόρ Νιέπς (Joseph Nicephore Niepse) την αναζήτηση λύσης.
Αυτό συνέβη στην αρχή του 19ου αιώνα.
Φθάσαμε στην τελική ευθεία.
Camera Obscura | Camera Obscura box | Camera Obscura |
Camera Obscura next to 1685 | Work in Camera Obskura with Mirror on the Top | Magic Lantern |
Magic Lantern | Magic Lantern | Magic Lantern |
Magic Latern | Magic Latern | Sequential Magic Latern Slides |
Magic Lantern Show | Magic Lantern Show | Phantasmagoria - Étienne Gaspard Robert |
Phantasmagoria | Phantasmagoria | Robertson's Fantastic Phantasmagoria |
Mimis Nena