Ντανταϊσμός (Dada)

Ο Ντανταϊσμός αναπτύσσεται περίπου το 1915 στις εικαστικές τέχνες επηρεάζοντας την λογοτεχνία (κυρίως την ποίηση), το θέατρο και την γραφιστική.
Χαρακτηρίζεται από εσκεμμένο παραλογισμό και απόρριψη των κυρίαρχων ιδανικών της τέχνης. Πρεσβεύει την ανύψωση πραγματικών αντικειμένων σε αισθητικές αξίες. Αποτελεί άρνηση και διαμαρτυρία για την σύγχρονη ζωή. Αμφισβητεί ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό. Θεωρεί ότι η αμφισβήτηση οδηγεί στην πρόοδο της αισθητικής αξίας. Εκφράζει την απόλυτη ελευθερία των κινήτρων της αστικής τάξης που την θεωρεί θανάσιμο εχθρό. Θέτει ερωτήματα για την πρόθεση του καλλιτέχνη, την εννοιακή τέχνη. Αδιαφορεί για την καλλιτεχνία των έργων, ως ωραιοποίηση των κοινωνικών αντιθέσεων.
Ο Ντανταϊσμός στην πραγματικότητα είναι διεθνιστικός. Οι Ντανταϊστές υιοθέτησαν το σύνθημα του
Μ. Bakunin (1814 - 1876) ότι « η καταστροφή είναι δημιουργία ». Alfred Stieglitz 1915
Με την
συγχώνευση ιδεών και υλικών που κυριαρχεί αυτήν την εποχή, ο Ντανταϊσμός, αποτελεί πηγή έμπνευσης για ορισμένους φωτογράφους. Βρίσκουν έναν τρόπο για να εκφράσουν την αντίθεσή τους και την φαινομενική τους αδιαφορία, για έναν κόσμο, για τον οποίο πιστεύουν ότι η αλήθεια του βρίσκεται πίσω από τις παραστατικές απεικονίσεις.
Σημαίνοντα ρόλο για το ξεκίνημα του Ντανταϊσμού στην Ν. Υόρκη έπαιξε το έργο του φωτογράφου Άλφρεντ Στέγκλιτζ (Alfred Stieglitz).
Ο Αμερικανός
Man Ray (1890 - 1976) και ο Ούγγρος Laszlo Moholy-Nagy (1895 - 1946) είναι χαρακτηριστικοί εκπρόσωποι. Χρησιμοποιούν πρωτότυπες μεθόδους λήψης και εκτύπωσης, όπως το σολάρισμα, τα πολλαπλά τυπώματα, τα φωτογράμματα, το κολάζ, το φωτομοντάζ και τη γραμμική αφαίρεση.
Ο
Man Ray που το πραγματικό του όνομα είναι Emmanuel RudzitskyMan Ray self παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής και εργάζεται σαν ζωγράφος στην Ν. Υόρκη. Φωτογραφίζοντας μόνος τους πίνακές του αρχίζει να ενδιαφέρεται σοβαρά για την φωτογραφία. Το καλοκαίρι του 1921 εγκαθίσταται στο Παρίσι. Ακολουθεί μία δημιουργική περίοδος. Συνεχίζει να ασχολείται με την φωτογραφία διαμορφώνοντας ένα ιδιαίτερο ύφος και μία προσωπική τεχνική. Πολλές από τις φωτογραφίες του τις δημιουργεί χωρίς φωτογραφική μηχανή. Τοποθετεί πάνω στο φωτογραφικό χαρτί αντικείμενα και τα εκθέτει στο φως σχηματίζοντας έτσι τα περιγράμματά τους. Τις φωτογραφίες αυτές τις ονομάζει ραιηογράμματα ή ραιηογραφίες (rayographies). 
Rayographies - 1922
Rayographies - 1922
Man Ray 02
Man Ray
Ήταν ο πρώτος Αμερικανός καλλιτέχνης που ασπάστηκε τον Ντανταϊσμό, που η πλειοψηφία της εποχής τον θεωρούσε συνώνυμο με τον αναρχισμό. Ο ίδιος συνήθιζε να λέει ‘ζωγραφίζω ότι δεν μπορώ να φωτογραφίσω και φωτογραφίζω ότι δεν μου αρέσει να ζωγραφίσω’.
Ο
Laszlo Moholy-Nagy φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Βουδαπέστης,Laszlo-Moholy-Nagy διακόπτει τις σπουδές του με το ξέσπασμα του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά το τέλος του πολέμου προσπαθεί αλλά δεν καταφέρνει να τις συνεχίσει.
Το 1920 στο Βερολίνο, συνδέετε με τους Ντανταϊστές, τους αρνητές της παραδοσιακής τέχνης, και ψάχνει για κάτι νέο και πειραματικό. Υπό τις επιρροές άλλων τεχνών εργάζεται και ολοκληρώνεται σαν καλλιτέχνης φωτογράφος με την πλατύτερη έννοια της λέξεως. Πειραματίζεται με νέα υλικά και με επιστημονικά μέσα, όπως η μικροφωτογράφιση, και συνεχίζει με ασπρόμαυρη φωτογραφία, διακόσμηση, σχεδίαση επίπλων ακόμα και χορό.
Laszlo Moholy-Nagy - collage
Laszlo Moholy-Nagy - collage
László Moholy-Nagy - László and Lucia - 1923
László Moholy-Nagy - László and Lucia - 1923

Θα διδάξει στην σχολή του Μπαουχάουζ (Bauhaus) στην Γερμανία και μετά το κλείσιμο της σχολής από τους Ναζί θα μεταφερθεί στην Αμερική όπου θα ιδρύσει μία δική του σχολή τέχνης.
Ο Ντανταϊσμός
επηρεάζει ακόμα και σήμερα καλλιτέχνες που θέλουν να εκφράσουν ότι ‘η αμφισβήτηση είναι πρόοδος’
Laszlo Moholy-Nagy 2 - Collage
Laszlo Moholy-Nagy 2 - Collage
Laszlo Moholy-Nagy 6 - collage
Laszlo Moholy-Nagy 6 - collage
Laszlo Moholy-Nagy 7 - Collage
Laszlo Moholy-Nagy 7 - Collage
Laszlo Moholy-Nagy 8 - Collage
Laszlo Moholy-Nagy 8 - Collage
Man Ray - Juliet et Margaretf
Man Ray - Juliet et Margaretf
Man Ray - Object intended to be destroyed (1923)
Man Ray - Object intended to be destroyed (1923)
Man Ray - Rayogramme - 1927
Man Ray - Rayogramme - 1927
Man Ray - Rayographies - 1922
Man Ray - Rayographies - 1922
Man Ray
Man Ray
Man Ray-woman-1931
Man Ray-woman-1931



Mimis Nena

Στην ενότητα‘Η Έκφραση’ αναφερόμαστε σε σκέψεις και ιδέες που επηρέασαν το φωτογραφικό μέσο και την έκφραση της φωτογραφίας. Οι αναφορές δεν σηματοδοτούν οπωσδήποτε παραδείγματα προς αντιγραφή.
Δεν αντιγράφουμε παρά μόνο ως άσκηση.
Συμβουλευόμαστε την εμπειρία του χρόνου.

Φωτογραφία είναι το μάτι του φωτογράφου, η ενστικτώδης σύλληψη του χρόνου. Το ένστικτο μιας στιγμής, όπου η φωτογραφία εγκλωβίζει το αντικείμενο, για να μεταφέρει στον θεατή το υποκείμενο, μια νέα πραγματικότητα.
Ο φωτογράφος βυθίζεται στην νέα πραγματικότητα για να συναντήσει το φανταστικό (εικαστικό).
Φιλοσοφικές απόψεις και ατέλειωτες συζητήσεις. Απόψεις και εκφράσεις, μέσα από την πνευματική ενέργεια των δημιουργών, τις γνώσεις τους, που απέκτησαν από την συνεχή άσκηση και παιδεία, από την συσσωρευμένη, μέσα τους, ιστορική και κοινωνική συνείδηση.
Η τέχνη της φωτογραφίας υπακούει σε περιορισμούς, προσπαθεί, πειραματίζεται, κάνει λάθος, επιμένει, αξιοποιώντας το φως, αναλογικά ή ψηφιακά. Η Θεωρία δεν προηγείται της πρακτικής... η θεωρία δημιουργείται από την πρακτική.
Δημιουργικότητα στη φωτογραφία είναι η εκγύμναση και όξυνση του οπτικού μας αισθητηρίου, η διαρκής καλλιέργεια και ευαισθητοποίηση της ματιάς μας.
Η φωτογραφία δεν είναι κάτι το δεδομένο. Είναι συνεχής διαπραγμάτευση ανάμεσα στον φωτογράφο και το μέσο του, ανάμεσα στο εφικτό και το ανέφικτο.

Φωτογραφία είναι η γυμνή ψυχή με την ειλικρίνεια της αυθόρμητης σκέψης.

Ο φωτογράφος γίνεται καλλιτέχνης όταν απαλλάσσεται από τις έτοιμες ιδέες και επεξεργάζεται την δική του, δομημένη άποψη για τις εικόνες. Ζει έναν δυσνόητο, ως επί το πλείστον, παρόν, που πολλά χρόνια αργότερα, θα εμφανίζεται ως ένα διακοσμημένο όνειρο.
Απόψεις που σήμερα είναι γενικά αποδεκτές, κάποτε ήταν εκκεντρικές.
Η φωτογραφία εξελίσσεται σε έργο τέχνης όταν το θέμα της συνυπάρχει αρμονικά με την φόρμα, με ένα στυλ, με τα χρώματα με έναν εμφανή αισθησιασμό.

Η ουσία μίας εικόνας, δεν περικλείεται από μία υπερβατική ιδέα που χαρακτηρίζει την εικόνα, αλλά ενσαρκώνεται στη σειρά των εικονικών της εκδοχών.
Η Φωτογραφία ως σύνθετη τέχνη διεγείρει, όταν αποδεσμεύεται από το θέμα. Όταν η φωτογραφική ματιά υπερίπταται των χρόνο-τοπογραφικών περιορισμών του θέματος. Υπερίπταται πέρα από συγκεκριμένες - ακριβείς συντεταγμένες.